De “stoalen” dominee’s fiets.      Cees Veenstra

Ut was in è jaren 30 fan è forige eeuw en ut speulde in ut noarden fan Frieslaan.
Dér waren 3 kleine dorpkes, met ieder un kerk, mar met mar iën dominee. Dominee moest op sundach in alle kerken un preek houe. Gelukkuch leiden de dorpkes niet ver fan elkar ou, sudat dominee sundachs fan ut iëne naar ut andere dorpke lope kon. Dan he’k ut wel over de somertiid fansels, in è wintermaanden was ut niet te doën. De dyken waren dan faaks nat en glibberuch en è skoenen fan è dominee waren dér niet op berekend. Ut gebeurde dan ok nogal us un keer dat dominee te laat bij de kerk ankwam wer at ur preke moest.
Nou was drie  kerken ók niet un makkelukke opgave fansels, dominee moest hast fan de iëne naar de andere drave om op tyd te kommen.
Ut sat de kerkgemeenskappen ok wat dwars dat dominee wel us wat te laat op è kânsel ston om syn preek te houwen. Dat sú einluks andes mutte fon un stel kerkgangers fan è drie kerkdorpen. Disse groep, niet de armsten fansels, staken de koppen bij elkar en besloten om dominee foar te stellen dat su hem met elkar un nije fiets geve súden, sudat ur foartaan op è fiets fan ut iëne dorp naar ut andere dorp fietse kon.
Dit leek dominee un goëd idee, ut skeelde de helft in è tyd at ur op è fiets komme kon of lope moest.
En su kon ut gebeure dat dominne un gloèdnije Fongers herefiets fan de gesamelukke kerken kreeg. Ut was un swatte en degelukke fiets, een echte dominee’s fiets.
in ’t ferfolch kon de beste man moai op tyd foar de preken in de betreffende dorpkes komme. In syn eerste preken bedankte ur de meensen die’t su rejaal weest waren om hem die fiets te geven. Nou was ut ok niet niks in die dagen, je hadden niet sumar un nije fiets.
Dominee was compleet in è wolken en paste goed op syn nije anwinst. Nou ja, goed??
Op un sundag kwam dominee weer te laat an bij de kerk wer at ie preke su. Ut kerkvolk snapt dur niks van, totdat se sagen dat dominee weer lopend ankomen was. Fiets kapot?? lekke baan?? ketting stukken??, nee, ut was noch erger, folges dominee hadden su syn fiets stoalen. Stoalen?, ja seker, stoalen!!
Iederiën had fansels medelyden met è dominee, die’t op sun sneue manier fan syn fiets oukommen was. Mar dominee, wér is de fiets stolen, in welk dorp en wanneer? Allemaal fragen die de dominee beantwoarde moest.
Gelukkich wist de dominee noch krekt wer ur syn fiets kwyt raakt was. Ut was kort na de foriche kerkdienst in ut dorpke Atum gebeurd. Ja, dér had ur de fiets foar ut laatst siën.
Nou was de koster fan ut kerkje wer ‘t dominee preeke su gelukkug een slimme jonge.
Hij had al gou un idee. Hij sei: At dominee nou folgende week weer in die kerk preekt, dan gaan ik met naar die kerk en dan doën we ut su: An ut eind fan è preek noemt dominee de tien geboaden op- en at dominee dan bij ut 8^e gebod: “Gij zult niet stelen” is, dan sal ik ut kerkvolk goed in è gaten houe. Ut ken su mar weze, dat at de dader in è kerk sit, hij un rooie kop krijt fan skaamte en dan pik ik hem dur wel ut.
Dat fón dominee un hadstikke goëd idee en ók de kerkeraad kon wel metgaan met disse gedachte.
Un week later su ut weze. Dominee beklom de kânsel en begon te preken, de koster fan de andere kerk ston onopvallend, mar op syn skerpst ut kerkfolk te bespiëden.
En ja, dominee begon an ut end fan è preek de tien geboaden op te sêgen.
Nou kon ut niet meer misgaan docht de koster, hij keek goed naar de koppen fan è mannen, die ’t su at dat froeger ging allegaar bij elkar saten. Ut 8^e  gebod, “Gij zult niet stelen”,dér moest ut kwatsje falle. At de diëf in è kerk was, su dur um nou herkenne an syn oplopen roaie kop.
Mar ut kwam anders: Dominee onderbrak de tien geboden bij ut 7^e gebod- en noemde de laatste 3 niet meer op. De kerkgangers, werfan de measten hun derde pepermuntsje opsogen, hadden ut niet iëns su gau deur. Na de kerkdiënst liep de koster naar de dominee en sei: Mar dominee, wérom hielde je nou op met de tien geboden, ik had iederiën just su moai in è gaten!
Dat sit  su, sei de dominee, mar jou mutte dur fedder mar niet over prate: Toen ik bij ut 7^e gebod, “Gij zult geen echtbreken” was, wist ik opiëns weer wer’t myn fiets ston.
De koster sweech, kreeg self un kleur en het dur fedder mar met geen iën meer over praten.
En dominee? Die kwam foartaan weer op tiid foar syn preken.